نشریه شماره ۲

همکاران این شماره

• علی قنواتیان
• rosenth

ضمیمه

• فایل odt
• فایل pdf

نرم افزار آزاد (free software) یا به عبارتی نرم افزارآزاد متن باز (free open source software) بر آزادی نرم افزار تاکید دارد نه بر مجانی بودن نرم افزار. کلمه Free در زبان انگلیسی هم به معنی «آزاد» و هم به معنی «مجانی» به کار می‌رود و این ممکن است باعث اشتباه شود. در سایت بنیاد نرم افزارهای آزاد، این دو معنی به این صورت از هم جدا شده است:

».Free software is a matter of liberty not price. You should think of «free» as in «free speech»

«نرم افزار آزاد یک نوع آزادی است، نه اینکه قیمت آن 0$ باشد. کلمه «آزاد» را مثل مفهوم «آزادی بیان» تصور کنید»

معمولا بحث در مورد مجوزهای استفاده از نرم افزارها و درک این مساله که چگونه در اختیار نداشتن سورس نرم افزار باعث به خطر افتادن آزادی ما می‌شود بسیار پیچیده است و معمولا باعث سردرگمی برنامه نویسان کم تجربه و یا حتی برنامه نویسان با تجربه در ایران می‌شود، بنابراین با ذکر یک مثال بسیار ساده که هیچ ربطی به نرم افزار ندارد سعی خواهم کرد مساله به خطر افتادن آزادی را روشن کنم:

در سال 2001 یک شرکت تحقیقات ژنتیک امریکایی به تکنولوژی تولید نوعی بذر گندم تغییر ژنتیکی داده شده دست یافت که این نوع گندم تا 4 برابر انواع بذرهای موجود، محصول تولید می‌کرد و در برابر اغلب آفات و کم آبی مقاوم بود. این تکنولوژی می‌توانست انسان‌های بسیاری را از مرگ بر اثر گرسنگی نجات دهد و می‌توانست به عنوان یکی از بزرگترین پیشرفت‌های بشر در طول تاریخ مطرح شود ولی به علت نوع سیاستی که این شرکت در پیش گرفت هرگز این اتفاق نیافتاد. این شرکت مقداری از این بذرها را در اختیار کشاورزان مناطق مختلفی از جهان که دچار کمبود زمین‌های حاصلخیز بودند قرار داد. کشاورزان نسبت به کاشت این بذرها اقدام کردند و هنگام برداشت محصول با شگفتی تمام شاهد به بار آمدن چند برابر گندم نسبت به سال‌های قبل شدند. کشاورزان این مناطق و دولت‌های تابعه به شدت خواستار استفاده از این نوع بذر شدند، ولی این پایان ماجرا نبود! سال بعد هنگامی که کشاورزان بذرهایی را که از محصول گندم سال قبل بدست آمده بود در زمین‌های خود کاشتند با تعجب شاهد بودند که این بذرها بارور نشد. شرکت امریکایی اعلام کرد که این بذرها قابلیت تولید ندارند و هر کس مایل به استفاده از این نوع گندم باشد می‌بایست هر سال بذر گندم مورد نیاز خود را از این شرکت با بهایی گزاف خریداری کند. دولتمردان این کشورها موضوع را بررسی کردند، تعدادی از این کشورها راضی به پرداخت هزینه سالانه این بذرها شدند تا مردم کشورشان را از گرسنگی نجات دهند ولی این کشورها علاوه بر بذر، نقشه تغییرات ژنتیکی بذر مورد نظر را نیز درخواست کردند تا اگر روزی این شرکت به تعهدات خود عمل نکرد و حاضر نشد بذر عرضه کند، خودشان بتوانند نسبت به تولید بذر اقدام کنند. این کشورها حاضر بودند تعهدات لازم در قبال لو رفتن نقشه ژنتیکی یا سوء استفاده از این نقشه را نیز تقبل کنند ولی شرکت امریکایی حاضر به ارائه‌ی نقشه ژنتیکی این بذر نشد. اکنون این نوع بذر تنها در مناطقی از ایالات متحده و آفریقای جنوبی آنهم بصورت خیلی محدود کشت می‌شود. استفاده از این نوع بذر به ایران هم پیشنهاد داده شد این نوع بذر می‌توانست ایران را از واردات گندم بی نیاز کند (حتما بیاد دارید که در آن سال‌ها ایران بزرگترین وارد کنندگان گندم در جهان بود) ولی کارشناسان ایرانی با توجه به روابط سیاسی میان ایران و ایالات متحده امریکا از این بذر استفاده نکردند، در عوض با تولید بذرهای مناسب هر منطقه و افزایش زمین‌های زیر کشت موفق شدند ایران را در تولید گندم خودکفا سازند. اگر شما بجای دولتمردان کشورهای آفریقایی بودید، آیا از این بذر استفاده می‌کردید؟ آیا خطرات استفاده از این نوع بذر را بجان می‌خریدید؟ اگر روزی این شرکت به تعهداتش عمل نمی‌کرد و بذر در اختیار شما نمی‌گذاشت چه می‌کردید؟ اگر این شرکت روزی از بین می‌رفت یا ورشکست می‌شد و دیگر قادر به تولید بذر مورد نیاز شما نبود چه؟ اگر این شرکت تغییراتی دیگر هم در این نوع بذر اعمال کرده بود که از آن بی‌خبر بودید چه؟ اگر این شرکت بذر را طوری طراحی کرده بود که به مرور زمان باعث ایجاد یک بیماری مهلک در میان مردم می‌شد یا باعث کم شدن ضریب هوشی افراد استفاده کننده از این نوع گندم می‌شد چه؟ (حتما می‌دانید که بررسی نقشه ژنتیکی یک موجود زنده یا گیاه به سال‌ها زمان نیاز دارد و دانستن عملکرد هر ژن تقریبا غیر ممکن است.)

فکر می‌کنم با تهدید جدیدی آشنا شدید و آن‌هم استفاده از محصولی است که از محتویات و نحوه ساخت آن به هیچ وجه باخبر نیستید! بله استفاده از این نوع محصولات می‌تواند آزادی شما را به خطر بیاندازد. مخصوصا وقتی این محصول از طرف شرکتی ارائه شود که در یک کشور استعمارگر مانند ایالات متحده واقع شده باشد. کشوری که سابقه خوبی در رابطه با احترام به مردم سایر کشورها ندارد. حال که با نحوه به خطر افتادن آزادی در محصولی که از تکنولوژی ساخت آن بی‌خبر هستیم آشنا شدید، می‌توانیم قضیه را در بعد استفاده از نرم افزارها بررسی کنیم. تعداد زیادی از مردم نقاط مختلف جهان در کامپیوترهای شخصی خود از محصولات شرکت مایکروسافت استفاده می‌کنند. در کشورهایی که قانون کپی رایت به دقت اعمال می‌شود مردم بهای گزافی بابت استفاده از این نرم افزارها می‌پردازند که البته با توجه به شرایط اقتصادی کشورهای اروپایی، امریکایی یا کشورهایی مانند ژاپن و استرالیا مشکلی در رابطه با پرداخت هزینه استفاده از این نرم افزارها از سوی مردم وجود ندارند. چیزی که برنامه نویسان و هکرهای این کشورها را در استفاده از این نرم‌ افزارها نگران می‌کند قیمت آن‌ها نیست، بلکه در اختیار نبودن سورس این نرم افزارها از طرف شرکت تولید کننده (مثلا مایکروسافت و نرم افزارهای سایر شرکتهای مشابه) است. هیچ‌کس به درستی نمی‌داند این نرم افزارها دقیقا چگونه کار می‌کنند؟ آیا کدهای مخفی و خرابکاری در این نرم افزارها جاسازی شده است یا نه؟ یا اینکه آیا این نرم افزارها می‌توانند بصورت پنهانی اطلاعات خصوصی و محرمانه ما را ذخیره کنند یا به سرورهای این شرکت‌ها بفرستند؟ یا …

زمانی که یکی از نرم افزارهای غیر آزاد را خریداری می‌کنیم، در صورتی که نقطه ضعفی را شناسایی کرده باشیم در بهترین حالت می‌توانیم آن را به شرکت سازنده اش گزارش دهیم، چون به دلیل عدم دسترسی به کد منبع امکان برطرف کردن آن برای هیچکس جز شرکت سازنده وجود ندارد. ما بایستی صبر کنیم و منتظر بمانیم تا شرکت سازنده، بسته به روز رسانی را برای برطرف کردن آن ضعف منتشر کند. در صورتی که نیاز به اعمال تغییراتی در برنامه داشته باشیم یا بخواهیم آن را در جهت کاربردی خاص تغییر دهیم، باز هم به دلیل در دسترس نبودن کد منبع از انجام این تغییرات عاجزیم و بایستی سفارش اعمال این تغییرات را به شرکت سازنده بدهیم و هزینه‌های گزاف آن‌ را متقبل شویم (که البته شرکت‌های نرم افزاری معمولا سفارش‌هایی پایین‌تر از سفارش‌های چند میلیون دلاری را قبول نمی‌کنند!). درحالیکه در نرم افزارهای آزاد به دلیل در دسترس بودن کد منبع برنامه می‌توانیم تغییرات لازم را در برنامه اعمال کنیم، از نحوه عملکرد آن مطلع شویم، از عدم وجود کدهای مخرب مطمئن شویم و نقاط ضعف برنامه را بدون نیاز به تماس با شرکت سازنده برطرف کنیم. البته در مورد نسخه‌های تجاری برنامه‌های آزاد ممکن است مجوز برنامه شما را از فروش نسخه تغییر داده شده برنامه به نام خودتان منع کند یا شما را از فروش بسته‌های بروز رسان آن برنامه منع کند که این عمل در عین حال که آزادی شما را از شما نمی‌گیرد ضامن سود شرکت تولید کننده نیز خواهد بود . شاید فکر کنید که این خیلی خوب است، ولی آیا واقعا کسی چنین نرم افزاری ساخته است؟ یا اگر چنین نرم افزارهایی ساخته شده باشند، حتما تعدادشان محدود است یا به زمینه‌ی خاصی محدود هستند. در جواب باید گفت، تقریبا در تمامی زمینه‌ها نرم افزارهایی کاملا آزاد وجود دارند. این نرم افزارها گاه توسط جامعه متن‌ باز و گاه توسط هکرها نوشته شده‌اند و متعلق به هیچ شرکت یا فرد خاصی نیستند. مجوز آن‌ها اجازه فروش این نرم افزارها و اعمال تغییرات و تولید نرم افزارهای جدید را به شما می‌دهند (مجوزهای GNU GPL و BSD License مشهورترین این مجوزها هستند) این مجوزها به شما این امکان را می‌دهند که با اعمال تغییراتی در کد آن را به اسم خودتان منتشر کنید یا آن را به فروش برسانید و معمولا تنها محدودیت آن است که باید این نرم افزار را بصورت «متن باز» منتشر کنید. بدین ترتیب فرهنگ استفاده از نرم افزارهای آزاد منتشر می‌شود و مردم هر روز بیشتر از نرم افزارهای آزاد استفاده می‌کنند. در واقع نرم افزارهای آزاد و در راس آن «بنیاد نرم افزارهای آزاد» در نقطه مقابل سیاست شرکت‌های بزرگ نرم افزاری غیر آزاد قرار دارد. ماموریت این بنیاد، آگاه سازی مردم از به خطر افتادن آزادیشان بر اثر استفاده از نرم افزارهای «مالکیت محور»، انتشار فرهنگ استفاده از نرم افزارهای آزاد و تشویق برنامه نویسان و شرکت‌های تولید کننده‌ی نرم افزار به روی آوردن به تولید نرم افزارهای آزاد است.

در سال ۱۹۸۴ «ریچارد استالمن» (Richard Stallman) پروژه گنو GNU را آغاز کرد. تمام نرم افزارهای آزاد عضوی از این پروژه محسوب می شوند بزرگترین نرم افزار آزاد تولید شده، همان پروژه سیستم عامل GNU Linux است. پروژه‌ی هسته سیستم عامل گنو/لینوکس که توسط «لینوس توروالدز» (Linus Torvalds) آغاز شد با ابزارهای جانبی پروژه GNU (که توسط «ریچارد استالمن» پایه گذاری شد) آمیخته شد و بصورت یک نرم افزار آزاد منتشر گردید. اکنون GNU Linux سرآمد تمام سیستم عامل‌های موجود است و روی سیستم‌های بسیار متنوعی از سیستم‌های کوچکی مانند mp3 playerها، تلفن‌های همراه یا ماشین‌های فتوکپی تا ابر کامپیوترها و سیستمهای عظیم توزیع شده استفاده می‌شود. این پروژه بزرگترین همکاری بشر برای رسیدن به یک هدف در طول تاریخ بوده است که در آن بیش از 10 میلیون نفر از تمامی نقاط جهان بطور مستقیم همکاری داشته‌اند و این در حالیست که اکنون گنو/لینوکس متعلق به هیچ شرکت یا شخص خاصی نیست و جامعه متن باز به آن افتخار می‌کند. شرکت داشتن چنین اجتماع بزرگی از انسان‌ها در این پروژه، صحیح بودن تفکر و فلسفه آن را تایید می‌کند.

بخش پرسش‌های متداول را برای آشنایی بیشتر با پروژه‌ی گنو/لینوکس و مفاهیم مرتبط با آن مطالعه فرمایید.

منبع http://hemmat.biz/arash/archives/p_9.html

روز آزادی نرم‌افزار یا Software Freedom Day / SFD روزی است که طرفداران نرم‌افزارهای آزاد، آن را جشن می‌گیرند. هدف اصلی این جشن‌ها، معرفی این مفهوم به دیگران و تشویق آن‌ها به استفاده از آن است.

اولین بار این روز در ۲۸ اوت سال ۲۰۰۴ جشن گرفته شد. سال اول ۷۰ گروه در نقاط مختلف جهان جشن‌ها را برگزار کردند. این عدد در سال بعد به ۳۰۰ تیم در ۶۰ کشور رسید و تا جایی که پیش رفت که در سال ۲۰۰۸، این جشن در ۹۰ کشور جهان برگزار شد.

از سال ۲۰۰۶ به بعد، تصمیم گرفته شد تا روز آزادی نرم‌افزار در سومین شنبه سپتامبر جشن گرفته شود. یعنی ۱۵ سپتامبر ۲۰۰۷، ۲۰ سپتامبر ۲۰۰۸، ۱۹ سپتامبر ۲۰۰۹ و غیره.

گروهی به نام آزادی نرم‌افزار بین‌الملل مرجع تصمیم‌گیری‌های بزرگ در مورد روز آزادی نرم‌افزار است.

منبع :http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B2_%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C_%D9%86%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%D8%B1

حکایتی هست از پادشاهی که در روزگاری که نه تلفنی بود و نه دولتی و نه سیستم‌های مدیریت، با لباس مبدل در خیابان‌های شهر و روستا می‌گشت تا ببیند که مردم در چه وضعی زندگی می‌کنند و درباره‌اش چه فکر می‌کنند. یکبار این پادشاه در شب سرد به روستایی رسید و از یک نفر خواست برایش لباس گرم بیاورد، روستایی لباس گرم آورد و شاه پوشید ولی هنوز سردش بود. لباس بیشتر را هم آوردند و پوشید ولی هنوز سردش بود. از روستایی پرسید: «چیز دیگری برای پوشیدن و گرم شدن ندارید؟» و روستایی گفت «فقط پالان خر مانده که می‌توانم بیاورم بیندازید رویتان.» شاه کمی مکث کرد. پوشیدن پالان خر برای پادشاه؟ مطمئنا نه. اما سرما را هم که نمی‌شود کاری کرد. پس یک فکر خوب به ذهنش رسید: «همان را بیار. ولی اسمش را نگو.»

حالا جریان لینوکس است و مقاله آخر جف هوگلند در وبلاگ «اندیشه‌هایی درباب تکنولوژی». نوید در وبلاگ آی‌لینوکس هم آن را ترجمه کرد. بحث این است که ظاهرا اسم لینوکس به تنهایی ترسناک است و برای غیر گیک‌ها(گیک به معنای خوره کامپیوتراست) یک جور علامت خطر مترادف با «نزدیک نشوید.». این پست استدلال می‌کند که دو تا از موفق‌ترین پروژه‌های دنیای لینوکس امروز (اوبونتو و آندروید) هر دو شدیدا مواظب هستند که برای کاربران عادی اسمی از لینوکس نبرند. این سایت اشاره می‌کند به صفحه اول این دو وب‌سایت و تاکید می‌کند روی نبودن نام لینوکس در آن.

شاید برای ما گیک‌ها، استدلالی مشابه اینکه «این لینوکس دارد.» به معنی این باشد که «حتی اگر بد باشد می‌خواهمش.» ولی در دنیای آن بیرون «این لینوکس دارد.»‌ معمولا معنی‌اش این می‌شود که «حتی اگر خوب باشد به درد من نمی‌خورد.» و این شاید واقعا رازی باشد که Ubuntu و Android با آن به موفقیت رسیده‌اند. حتی شاید بتوانیم اپل را هم قاطی استدلال کنیم و بگوییم اینکه اپل هیچ وقت به طور مشخص برای کاربران نهایی از یونیکسی بودن سیستمش حرفی نزده مبتنی بر همین استراتژی است.

حالا سوالی که پیش می‌آید این است که ما این وسط چکار کنیم؟‌ ما می‌توانیم دو استراتژی کاملا متضاد داشته باشیم. اولی اینکه وقتی آدم‌هایی را می‌بینیم که اپل دارند، گنو/لینوکس اوبونتو دارند یا از گوشی آندروید استفاده می‌کنند و از آن راضی هستند به شکلی غیر ترسناک توضیح دهیم که لینوکس یک هسته بزرگ است که این چیزهای خوب، روی آن رشد کرده‌اند یا حتی از گنو حرف بزنیم و جذابیتی که حضور آن به هر چیزی اضافه می‌کند بدون اینکه کاربر نهایی لازم باشد با پیچیدگی‌هایش درگیر شود.

استراتژی دوم هم می‌تواند همان استراتژی بازاریابی Google و Canonical (شرکت پشتیبان اوبونتو) و Android باشد: با گنو/لینوکسهایمان کار کنیم بدون اینکه روی گنو/لینوکس بودن آن تایید کنیم. احتمالا مادر من اگر بخواهد اینترنت را براوز کند و با من چت کند، یک کامپیوتر که به راحتی بتواند به اینترنت وصل شود و ویروس نگیرد برایش کافی است و اصلا هم لازم نیست اسم آن را گنو/لینوکس بگذاریم چون همه شروع خواهند به توضیح دادن اینکه «لینوکس برای شما راحت نیست.»

اینکه کدام استراتژی را انتخاب می‌کنیم زیاد مهم نیست. حتی شاید هر دوی آن‌ها را همزمان با هم پیش ببریم اما چیزی که به نظر من مهم است که هیچ وقت کسی را مجبور به استفاده از چیزی نکنیم فقط چون خودمان از آن خوشمان می‌آید. این سیستم عامل از نظر من یک ابزار خوب است چون قابلیت‌های بالاتر و بهتری دارد و فلسفه خوبی را تشویق می‌کند، نه چون اسمش لینوکس است.

منبع: freekeyboard.net/archives/3371

گروه کاربران لینوکس یا لاگ (سرواژه‌ی Linux Users Group) یک سازمان خصوصی، اغلب غیرانتفاعی یا بدون هدف انتفاع است که برای اهداف پشتیبانی و یا آموزش کاربران لینوکس بخصوص کاربران تازه‌کار لینوکس تشکیل می‌شود. این عبارت اغلب به گروهی محلی گفته می‌شود که به صورت فیزیکی دور هم جمع می‌شوند هر چند گاهی به گروه کاربرانی که در محدوده جغرافیایی وسیع پراکنده شده‌اند و به صورت برخط با هم تعامل دارند نیز اتلاق می‌شود.

اهداف لاگ‌ها بنا به نیازهای اعضا و محل لاگ تغییر می‌کنند. هیچ برنامه راهبردی یا برنامه‌ریزی خاصی برای آن وجود ندارد. در لاگ‌ها بوروکراسی و مدیریت مرکزی وجود ندارد. هر چند اهداف ممکن و مشخصه یک لاگ شامل موارد زیر است:

• مدافعه و وکالت
• آموزش
• پشتیبانی
• اجتماعی‌شدن

اما اهداف هر لاگ شامل علاوه بر اهداف فوق، شامل اهداف خاص لاگ بر حسب نیاز اعضایش است.

قدیمی‌ترین و بزرگترین لاگ، لاگ سیلیکون ولی (Silicon Valley) در کشور ایالات متحده است.

اغلب لاگ‌ها جلسات ماهیانه دارند که در محل‌هایی مانند دانشکده‌ها، رستوران‌ها، کافی‌شاپ‌ها، دفتر شرکت‌ها که به صورت رایگان در اختیار لاگ قرار می‌گیرد تشکیل می‌شود. مثلا یزد لاگ معمولا جلسات خود را در پارک علم و فناوری یزد برگزار می‌کند، اصفهان لاگ در کتابخانه مرکزی شهرداری اصفهان جلسات خود را برگزار می‌کند. تقریبا هیچ لاگی از اعضا هزینه عضویت نمی‌گیرد و دارای جوی کاملا آزاد است.

جلسات لاگ ممکن است به سادگی نشستن دور یک میز و گفتگو اعضای لاگ با یکدیگر باشد و یا سخنرانی اعضای لاگ در مورد تجربیات خود در لینوکس. به عنوان مثال لینوس توالدرز گاهی در جلسات SVLUG سخنرانی می‌کند.

یکی دیگر از فعالیت‌های معمول لاگ‌ها برگزاری جشنواره نصب با هدف ترویج استفاده از لینوکس است. لاگ های فعال ایران:

منبع: http://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%84%DB%8C%D9%86%D9%88%DA%A9%D8%B3

اگر به تازگی با گنو/لینوکس آشنا شده‌اید شاید اطلاع نداشته باشید که نرم افزارهای آزاد سازگار با گنو/لینوکس در بازار فیزیکی نرم افزار قابل تهیه نیستند (به غیر از چند مورد استثنا مانند پخش کننده VLC یا KMPlayer و…). برای تهیه‌ی نرم افزارهای مورد نیاز گنو/لینوکس می‌بایست آن‌ها را از اینترنت بصورت رایگان دانلود کنید. دلیل این مساله در ادامه ذکر خواهد شد.

می‌دانید که تولید نرم افزارهای تجاری به خاطر روش‌‌های خاصی که شرکت‌ها برای مدیریت پروژه‌های نرم افزاریشان به کار می‌گیرند، اغلب زمان‌بر است. بهبود، رفع اشکال و توسعه‌ی یک نرم افزار تجاری نیز در قالب همین روش‌ها انجام می‌گیرد. به طور کلی، تهیه‌ی نسخه‌ی جدید یک نرم افزار تجاری می‌تواند تا چند سال به تاخیر بیافتد (نمونه آن را در مورد ویندوز ایکس پی، ۲۰۰۱؛ ویندوز ویستا ۲۰۰۷ شاهد هستید). این مسئله در دنیای نرم افزارهای تجاری به چند دلیل اجتناب ناپذیر است ولی عمده‌ترین دلیل آن، این است که تولید نرم افزار به طور کلی کار سختی است. یک نرم افزار می‌بایست پیش از هر چیز نیازهای مخاطب را تامین کند. توسط برنامه‌نویسان نوشته شده و تا حد امکان اشکال زدایی شود. همچنین می‌بایست راهنمای کار با آن تهیه شده و واحدی برای پشتیبانی آن ایجاد شود. این فرآیند به دلیل محدود بودن منابع شرکت‌های تجاری ناگزیر چند سال زمان می‌برد. و این درست نقطه مقابل طبیعت نرم افزار‌های آزاد است. نرم افزارهای آزاد توسط داوطلبان زیادی از سراسر دنیا تهیه می‌شوند، فرآیند کد نویسی و رفع اشکال به دلیل تعداد زیاد برنامه‌نویسان نرم افزارهای آزاد با نرم افزارهای تجاری قابل مقایسه نیست. به عنوان مثال سیستم عامل ubuntu هر شش ماه یکبار منتشر می‌شود. میتوان نتیجه گرفت که برای فروشندگان نرم افزار مقرون به صرفه نیست که دیسک‌هایی را برای فروش عرضه کنند که می‌دانند ظرف چند ماه از دور خارج خواهد شد (البته نباید فراموش کرد که چون این نرم افزارها رایگان هستند، آن‌ها فقط می‌توانند هزینه رایت دیسک را که خیلی ناچیز است از خریدار طلب کنند). برای کمک به ترویج فرهنگ اپن سورس و توزیع نرم افزارهای آزاد در شهرهای مختلف ایران انجمن‌هایی به نام لاگ (مثلا لاگ خوزستان) تاسیس شده‌اند که می‌توانید نرم افزارهای خود را از آنان، بصورت رایگان، دریافت کنید. همچنین می‌توانید در جلسات لاگ شهر خود شرکت کنید، سوالات خود را مطرح کنید یا مشکلات خود را با همکاری دوستانی که در آنجا پیدا می‌کنید، برطرف نمایید.

پس اگر به اینترنت با پهنای باند مناسب دسترسی ندارید، و مایلید حداقل چند نرم افزار سازگار با لینوکس بر روی سیستم خود داشته باشید، می‌توانید با اعضای این انجمن‌ها تماس بگیرید و حضورا دیسک خود را تحویل بگیرید. برای دریافت اطلاعات تماس، به صفحه آخر نشریه مراجعه کنید.

از محبوب ترین توزیع های لینوکس میتوان mint,fedora,ubuntu و openSUSE نام برد. در این مقاله به مورد اول می‌پردازیم. اُوبونتو یکی از توزیع‌های لینوکس است که بر اساس دبیان (Debian) پایه‌گذاری شده‌است اما در چندین مورد با دبیان تفاوت دارد. نام اوبونتو از یک واژه آفریقایی به معنی «انسانیت نسبت به دیگران» (Humanity Towards Others) گرفته شده‌است.

از ویژگی‌های بارز اوبونتو می‌توان به کاربرپسند بودن، سادگی، زیبایی، سرعت و عدم نیاز به سخت افزار پیچیده اشاره کرد.

این سیستم عامل یکی از کاربرپسند‌ترین توزیع‌های لینوکس است و در مدت نسبتا کوتاه عمر خود توانسته رشد خیره کننده‌ای در جذب کاربران معمولی داشته باشد. در ایران نیز این سیستم عامل کاربران بسیار زیادی را جذب کرده و جامعه مجازی نسبتا خوبی در کنار آن شکل گرفته است. اوبونتو دارای پشتیبانی نسبتا خوبی از تمام زبان‌های زنده دنیا از جمله زبان فارسی است.

در هشتم ژوییه سال ۲۰۰۵، مارک شاتل ورث و Canocial Ltd خبر تأسیس اوبونتو را با سرمایهٔ اولیهٔ ۱۰ میلیون دلار منتشر کردند. هدف از این تأسیس، تضمین کردن پشتیبانی و توسعهٔ تمام نسخه‌های بعدی اوبونتو، که بعد از نسخهٔ ۵٫۱۰ به بازار می‌آیند، گفته شده‌است.

یکی از نکات مورد توجه در پروژه اوبونتو، تأکید بر دسترسی و جهانی‌سازی است. به همین منظور این توزیع برای تمام ملیت‌ها موجود است. کار کردن با آن بسیار راحت است طوری که حتی کاربران نا‌آشنا با آن هم، به سرعت به محیط آن عادت می‌کنند.

همه‌ی نسخه‌های اوبونتو تا ابد رایگان هستند. دیسک‌های فشرده اوبونتو به رایگان برای کسانی که آن را از طریق پست الکترونیکی درخواست کرده‌اند، فرستاده می‌شود. همچنین پروژه‌ای با نام ادوبونتو (Edubuntu) وجود دارد که ، برای استفاده در کلاس‌های درس و محیط‌های آموزشی بسیار مناسب است. لیست زیر خانواده اوبونتو را معرفی می‌نماید:

• ubuntu Desktop
• Ubuntu Server Edition
• Kubuntu
• Edubuntu
• Gobuntu
• Ubuntu MID Edition
• Xubuntu

اوبونتو به طور پیش فرض از میزکار GNOME استفاده می‌کند. البته طرفداران میزکار KDE نسخه‌ای از این توزیع را با نام کوبونتو (kubuntu) ارائه کردند که میز کار پیش‌فرض آن KDE است. ابونتو بر روی CD و DVD عرضه می‌شود، تعداد نرم‌افزارهای موجود در نسخه سی‌دی بسیار کم است، و برای نصب بقیه نرم‌افزارهای ارائه شده توسط اوبونتو باید از اینترنت استفاده شود یا نسخه دی‌وی‌دی آن را تهیه نمود.

نسخه‌های جدید اوبونتو هر ۶ ماه یک بار منتشر می‌شوند و هر نسخه، یک کد اسمی و یک شماره‌ی مربوط به نسخه دارد. شماره‌ی مربوط به نسخه بر اساس سال و ماه انتشار آن نسخه نوشته می‌شود. برای مثال، اوبونتو نسخه‌ی 5.10 در ماه اکتبر سال ۲۰۰۴ منتشر شده ‌است. این نسخه شامل بهبودهایی در زمینه‌های مختلف، از جمله پشتیبانی بهتر از فناوری موبایل بوده‌است. در حال حاضر آخرین نسخهٔ پایدار اوبونتو ۱۰.۰۴ (Lucid Lynx) است.

برای هر نسخه از اوبونتو، تا ۱۸ ماه پس از انتشار آن نسخه، پشتیبانی وجود دارد. البته برای نسخه های LTS مثل Ubuntu 10.4 این مدت بیشتر است. برای اوبونتوی LTS مربوط به رایانه‌های شخصی پشتیبانی ۳ ساله و برای نسخه LTS مخصوص سرور، ۵ سال پشتیبانی ارائه می‌شود.

لوح فشرده اوبونتو دارای قابلیت Live CD می‌باشد، یعنی می‌تواند رایانه را از روی CD بوت کند و پس از چند دقیقه اوبونتو بدون ابنکه تغییری در سیستم ایجاد کرده باشد، اجرا می‌شود. می‌توانید نحوه کار این سیستم عامل را تست کنید و اگر از آن خوشتان آمد، روی کامپیوترتان آن را نصب کنید. فرآیند نصب چنان ساده است که کاربران تازه‌کار هم به راحتی خواهند توانست آن را انجام دهند. در Ubuntu کلمه عبوری که برای نخستین کاربر تنظیم می‌کنید، همان کلمه عبور کاربر ریشه سیستم خواهد بود.

منبع: http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%88%D8%A8%D9%88%D9%86%D8%AA%D9%88

به دلیل اینکه دیسک اوبونتو قابلیت راه‌اندازی به صورت Live را دارد، پس از اینکه سیستم خود را با این دیسک بوت کردید، بعد از چند دقیقه وارد محیط سیستم‌عامل اوبونتو می‌شوید. اگر دوست دارید می‌توانید بدون نیاز به نصب کردن آن، گشتی در محیط آن بزنید و آن را امتحان کنید

برای نصب کافی‌ست که بر روی گزینه‌ی Install بر روی دسکتاپ کلیک کنید.

۱- با صفحه‌ی خوش‌آمدگویی روبرو می‌شوید که پیشنهاد می‌کنم زبان نصب را بر روی گزینه‌ی پیش‌فرض یعنی انگلیسی قرار دهید.

۲- اگر شما در هنگام نصب به اینترنت متصل باشید، برنامه‌ی نصب کننده به صورت اتوماتیک زمان و محل فعلی شما را تشخیص می‌دهد.در غیر این صورت خودتان باید این اطلاعات را تنظیم کنید. ۳- در این مرحله باید زبان صفحه کلید خود را مشخص کنید که در اینجا باز هم انگلیسی را انتخاب کنید.

۴- خب وارد مرحله‌ی اصلی و یا به عبارتی حساس‌ترین مرحله‌ی نصب می‌شویم. برنامه‌ی نصب کننده این قابلیت را دارد که به صورت اتوماتیک سیستم‌عامل‌های موجود بر روی سیستم شما را تشخیص داده و محلی برای نصب اوبونتو به شما پیشنهاد دهد. پیشنهاد من این است که اگر تابحال لینوکس نصب نکرده اید،آنرا درکنار سیستم عامل فعلی خود نصب کنید،یعنی گزینه install from side by side, choosing between them each startup را انتخاب کنید، درغیراینصورت میتوانید محل نصب را خودتان بصورت دستی تعیین کنید، سعی کنید از قبل فضایی را برای نصب لینوکس بر روی هاردتان در نظر بگیرد. (حداقل ۱۰ گیگابایت) به دلیل اینکه ساختار پارتیشن‌های لینوکس متفاوت است بعد از نصب، از طریق ویندوز قادر به مشاهده‌ی فضایی که بر روی آن اوبونتو را نصب کرده‌اید نخواهید بود.

۵- در این مرحله شما باید اطلاعات شخصی خود و یک نام کاربری برای خود انتخاب کنید.

۶- در صورتی که بر روی سیستم شما سیستم‌عامل‌های دیگری نصب باشد، برنامه‌ی نصب کننده به صورت اتوماتیک آن‌ها را تشخیص می‌دهد. در صورتی که مایل هستید تنظیماتی از سیستم‌عامل‌های دیگر در اوبونتو اعمال شود، می‌توانید آن‌ها را انتخاب کنید.

۷- بعد از این شما وارد مرحله‌ی نصب می‌شوید. در حین عمل نصب در صورتی که به اینترنت متصل باشید، برنامه‌ی نصب کننده اقدام به دریافت بسته‌های زبان (Language Packs) می‌کند که در صورت عدم تمایل و صرفه‌جویی در مصرف ترافیک خود می‌توانید با زدن کلید skip از این کار صرف‌نظر کنید.

۸- خب! تمام شد! در این مرحله می‌توانید به گشت و گذار خود در اوبونتو ادامه دهید یا اینکه سیستم را ریست کنید و با اوبونتوی نصب شده کار کنید.

منبع : http://www.tarfandestan.com/forum/thread68290.html

{لطفا با توجه به معلومات خود این پرسش ها را پاسخ دهید}

==  توزیع لینوکس چیست؟ ==

کلمه لینوکس در اصطلاح عامیانه معمولا به یک سیستم عامل کامل مثل ویندوز محصول مایکروسافت یا Mac OS X محصول شرکت Apple اتلاق می‌شود. اما اگر به طور اساسی بررسی کنیم، لینوکس تنها کرنل (هسته‌) سیستم عامل شماست. کرنل برنامه‌ها را اجرا می‌کند، ورودی‌ و خروجی سیستم، فایل‌ها و حافظه را مدیریت می‌کند و موارد دیگر.

هسته لینوکس برای کاربران بسیار غیر قابل استفاده است،بنابراین آدم‌های زیادی وقت گذاشته‌اند و برنامه‌ها و راهنماهای استفاده زیاد دیگری به آن اضافه کرده‌اند تا لینوکس را برای همه قابل استفاده سازند. به این ترکیب نرم افزاری یک توزیع لینوکس Linux distribution گفته می‌شود(که به طور خلاصه به آن distro هم می‌گویند). چون آدم‌های مختلف، انواع مختلفی از نرم افزارها را برای کاربرهای مختلف برای ساخت یک distro انتخاب کرده اند، بنابراین توزیع های زیادی هم بوجود آمد.یک توزیع گنو/لینوکس یک سیستم عامل کامل است که می‌تواند توسط کاربران نصب شده و مورد استفاده قرار گیرد. شکل زیر جایگاه لینوکس را در بین سایر نرم افزارها نشان میدهد:

خلاصه: لینوکس در واقع یک کرنل است که به همراه نرم افزارهای کاربردی دیگر (که آن‌ها هم عضوی از پروژه عظیم گنو هستند) یک توزیع لینوکسی را تشکیل می‌دهند.نام هر توزیع لینوکس نشان دهنده نوع خاصی از این ترکیب نرم افزاری است.

== چرا لینوکس رایگان است؟ ==

تقریبا تمام توزیع‌های لینوکس در دنیا رایگان هستند، یعنی برای نصب آن لازم نیست پولی پرداخت کنید یا کدی وارد کنید. دلیل رایگان بودن لینوکس این است که تمام لینوکس‌ها از یک منبع نرم افزاری (pool) واحد برنامه‌های خود را برمی‌دارند- پس اگر یک توزیع یک برنامه خیلی جالب برای شما داشت، احتمالا 50 توزیع دیگر هم همان ویژگی را خواهند داشت! پس اگر یک شرکت بخواهد لینوکس خود را بفروشد، مردم می‌توانند از یک توزیع رایگان دیگر استفاده کنند.

بزرگترین مزیت این ويژگی لینوکس این است که اگر از یک توزیع به هر دلیلی خوشتان نیامد، می‌توانید خیلی راحت از یک توزیع دیگر استفاده کنید- همه برنامه‌هایی که در توزیع قبلی داشتید، روی توزیع جدید هم خواهید داشت.

== محیط لینوکس همان صفحه سیاه رنگ است که در آن باید کد نوشت؟ ==

این تصور غلطی است که خیلی‌ها فکر می‌کنند لینوکس فقط برای افراد حرفه‌ای و برنامه نویسان است. محیط گرافیکی لینوکس که بعد از نصب لینوکس آن را خواهید دید، هیچ چیز از محیط‌های ویندوز و مکینتاش کم ندارد، حتی پدربزرگ‌ها و خردسالان هم می‌توانند در آن احساس راحتی کنند. یکی از دلایلی که دیگران فکر می‌کنند لینوکس سخت یا پیچیده است این است که اغلب مردم قبلا یاد گرفته‌اند که چطور با ویندوز کار کنند، و لینوکس چیزهای متفاوتی نسبت ویندوز دارد که نیاز است افراد مبتدی ابتدا آنرا فراگیرند. پس اگر کنجکاو هستید که دنیایی متفاوت و جدید را تجربه کرده و مطالب جدیدی یاد بگیرد، لینوکس را از دست ندهید.

==  آیا می توان گنو/لینوکس را در کنار ویندوز داشت؟ ==

بله. در هنگام نصب این سوال از شما پرسیده می‌شود که آیا می‌خواهید لینوکس را درکنار سیستم عامل‌های دیگر مثل ویندوز نصب کنید یا اینکه کل فضا را به لینوکس اختصاص دهید.

نکته: در عمل دیده شده که داشتن ویندوز در کنار گنو/لینوکس باعث کند شدن فرآیند یادگیری گنو/لینوکس از سوی کاربر می‌شود! پس برای یادگیری بهتر و سریع‌تر گنو/لینوکس بهتر است ویندوز را فراموش کرد.

== گنو/لینوکس آنتی ویروس هم دارد؟ ==

به چندین دلیل لینوکس در مقابل ویروس ها ایمن است. یکی از این دلایل این است که چون برای هر کاری، یک کاربر می‌تواند از طیف وسیعی از نرم افزارها،یکی را انتخاب کند، برای هکرها بسیار مشکل است که با بهره گیری از یک نقطه ضعف، سیستم را هک کنند. برای مثال اگر این امکان وجود داشته باشد که به طریقی یک کاربر ubuntu از طریق firefox دچار ویروس شود، همان ویروس ممکن است نتواند در مرورگر konqueror در توزیع fedora یا مرورگر epiphany در توزیع openSUSE مشکلی ایجاد کند. در نتیجه تعداد کسانی که هدف خرابکاری یک هکر قرار می‌گیرند کمتر می‌شود. پس بسیاری از هکرها خود را به زحمت نمی‌اندازند! با اینحال ویروس‌یاب‌های زیادی برای لینوکس وجود دارد که اغلب آن‌ها برای اسکن ویروس‌های ویندوز هستند. چون با وجود اینکه سیستم لینوکس شما در برابر تقریبا تمام ویروس ها امن است، این احتمال هست که یک کاربر ویندوز یک فایل ویروسی شده را به شما بدهد و شما آن‌ را به یک کاربر ویندوزی دیگر بدهید. آن فایل به شما آسیبی نمی‌رساند،اما اگر بتوانید ویروس را حذف کنید، کمی از کاربران ویندوزی ناتوان حفاظت کرده‌اید!

== آیا برنامه‌های ویندوز در گنو/لینوکس هم اجرا می‌شوند؟ == 

برای اکثر نرم افزار تحت ویندوز، معادل آن برای لینوکس وجود دارد، مثلا به جای photoshop می‌توانید از GIMP در گنو لینوکس استفاده کنید. به همین صورت برای انواع پخش کنندهای صوت و تصویر و انواع ویرایشگرها ،تبدیل کننده‌های فایل و … معادل لینوکس آن وجود دارد به طوری که شما را از داشتن سیستم عامل ویندوز و نرم افزارهای مبتنی بر آن بی‌نیاز خواهد کرد. برای لیست کامل آن‌ها می‌توانید به لینک زیر مراجعه کنید: linuxalt.com .در این سایت در مقابل نام هر نرم افزار تحت ویندوز، چندین معادل گنو/لینوکس برای آن خواهید دید. اگر بخواهید از همان نرم افزار ویندوز استفاده کنید (مثلا انواع بازی‌ها و برنامه‌ها) برنامه Wine که یک شبیه‌ساز است، آن را برای شما بصورت یک برنامه ویندوزی اجرا خواهد کرد بدون آنکه به نصب ویندوز نیاز داشته باشید.

== درایور انواع سخت افزارها برای لینوکس وجود دارد؟ ==

لینوکس عاشق سخت افزار شماست! به همراه لینوکس، هزاران درایور از پیش نصب شده انواع سخت افزارها منتشر می‌شود -حتی جدیدترین آن‌ها-. پس به محض اتصال سخت افزارهایتان، می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید. البته سخت افزارهای کمی هستند که برای نصب آن‌ها باید از منابع اینترنتی راهنمایی بگیرید.

== من کدام توزیع را انتخاب کنم؟ ==

این یک موضوع شخصی و کاملا سلیقه‌ای است. برای تازه‌کارها توزیع‌هایی مثل اوبونتو (ubuntu)، مینت (mint) و اپن زوزه (openSUSE) پیشنهاد شده است. ولی توصیه می‌شود چند توزیع متفاوت را ببینید و نصب کنید تا بتوانید توزیع مناسب خود را پیدا کنید.

== انواع میز کار (desktop) های گنو/لینوکس کدامند ==

میزکارهای گرافیکی رابط‌های کاربری هستند کــه از آن‌ها بـرای تعامــل بــا سیـستم اسـتفـاده می‌شود، مانند میزکار ویندوز. تعداد زیادی میزکار گرافیکی بــرای گنــو/لینوکس و سیــستم عامل‌های ســازگــار با یونیکس وجــود دارد کــه مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از: GNOME، KDE، xFCE و IceWM.

منابع:

http://www.tuxradar.com/newtolinux http://www.technotux.org/html/modules.php?op=modload&name=Sections&file=index&req=viewarticle&artid=44&page=1

{این بخش را با توجه به اطلاعات اشخاص توزیع کننده نشریه تغییر دهید}

وب سایت نشریه: http://azadrah.co.cc

وب سایت گروه کاربران لینوکس خوزستان: http://khuzestanlug.ir